نمایش مبدأ برای ویم

[[پرونده:Vimlogo.svg|128px|thumb|left|نشان ویرایشگر متن ویم]]
'''ویم''' (به انگلیسی Vim مخفّف Vi IMproved به معنای [[Vi|وی‌ آی]] بهبود یافته)، یک [[Text Editor|ویرایشگر متن]] [[Free Software|آزاد]]، سبک، برای برنامه‌نویس‌ها،  و سازگار با [[وی‌آی]] است.

__TOC__
{{الگو:clear}}
== ویژگی‌ها ==
* سبک
* سریع
* در دسترس (روی بیشتر [[Distro|توزیع‌ها]]‌ به صورت پیش‌فرض نصب است)

== نصب ==
برای نصب این [[Software|نرم افزار]]، از فرمان زیر استفاده کنید:
{{bc|$ sudo apt install vim}}

برای نصب محیط گرافیکی ویم، بدین صورت عمل کنید:
{{bc|$ sudo apt install gvim}}

== کاربرد ==

=== گشودن پرونده و شاخه ===
{| class="wikitable sortable"
! class="unsortable"| میانبر
! class="unsortable"| کاربرد
|-
|  <code dir="ltr">vim FILE</code> || گشودن پرونده یا ساخت پروندهٔ تازه
|-
|  <code dir="ltr">vim DIR</code> ||  گشودن شاخهٔ مورد نظر
|-
|}

برای نمونه فرمان زیر شاخهٔ جاری را با مدیر پروندهٔ ویم می‌گشاید.
{{bc|$ vim . }}

----

ویم دارای سه حالت '''دستور'''، '''درج''' و '''بصری''' است. در هرکجا برای وارد شدن به حالت دستور، کافی است [[Esc Key|دکمهٔ فرار]] یا کلید ترکیبی  <code> ] + Ctrl </code> را بزنید.
پس از اجرا ویم در حالت دستور قرار می‌گیرد.

=== حرکت مکان‌نما در حالت دستور ===
{| class="wikitable sortable"
! class="unsortable"| میانبر
! class="unsortable"| کاربرد
|-
|  <code>h</code> || رفتن به چپ
|-
|  <code>j</code> || رفتن به خط بعدی (jump)
|-
|  <code>7j</code> || ۷ خط به پایین رفتن
|-
|  <code>k</code> || رفتن به خط پیشین
|-
|  <code>l</code> || رفتن به راست
|-
|
|-
|  <code>w</code> || رفتن به واژهٔ پسین (word)
|-
|  <code>W</code> || رفتن به واژهٔ کامل پسین (Word)
|-
|  <code>b</code> || رفتن به واژهٔ پیشین (back)
|-
|  <code>B</code> || رفتن به واژهٔ کامل پیشین (Back)
|-
|  <code>e</code> || رفتن به انتهای واژه (end)
|-
|  <code>E</code> || رفتن به انتهای واژهٔ کامل (End)
|-
|
|-
|  <code>0</code> || رفتن به شروع خط
|-
|  <code>^</code> || رفتن به نخستین نویسهٔ خط
|-
|  <code>$</code> || رفتن به انتهای خط
|-
|  <code>gg</code> || رفتن به نخستین خط میانگیر (go)
|-
|  <code>G</code> || رفتن به آخرین خط میانگیر (Go)
|-
| <code>37gg</code>, <code>37G</code> || رفتن به خط ۳۷ میانگیر
|-
|  <code>}</code> || رفتن به ابتدای بند
|-
|  <code>{</code> || رفتن به پایان بند
|-
|  <code>'</code><code>'</code> || بازگشت به آخرین مکان پیش از زدن دستور پیشین
|-
|  <code>gd</code> || رفتن به تعریف یک تابع(go to definition)
|-
|  <code>ctrl + o</code> || بازگشت به نقطهٔ پیش
|}
=== نشانه‌گذاری mark ===
در ویم می‌توان از نشانه‌گذاری قسمت‌های مختلف پرونده هم استفاده کرد. به این شکل که مکان نما را به نقطهٔ دلخواه در متن منتقل کنید و با فشردن کلید m نشانه‌گذاری فعال کنید. پس از آن یکی دیگر از کلید را به عنوان یادآور آن نشانه وارد کنید.
برای نمونه با زدن ma نقطهٔ مورد نظر با حرف a نشانه‌گذاری می‌شود.
حالا پس از انتقال مکان‌نما به نقاط دیگر متن برای بازگشت به نقطهٔ نشان گذاری شده با a کلید‌های <code>a`</code> را می‌زنیم.

=== رفتن به حالت‌های دیگر ===
{| class="wikitable sortable"
! class="unsortable"| میانبر
! class="unsortable"| کاربرد
|-
|  <code>i</code> || ورود به حالت درج پیش از مکان‌نما (insert)
|-
|  <code>I</code> || ورود به حالت درج در ابتدای خط فعلی
|-
|  <code>a</code> || ورود به حالت درج پس از مکان‌نما
|-
|  <code>A</code> || ورود به حالت درج در انتهای خط فعلی
|-
|  <code>o</code> || ایجاد یک خط در پایین خط جاری و ورود به حالت درج در ابتدای خط جدید (open)
|-
|  <code>O</code> || ایجاد یک خط در بالای خط جاری و ورود به حالت درج در ابتدای خط جدید (open)
|-
|  <code>v</code> || ورود به حالت بصری (visual)
|-
|  <code>V</code> || ورود به حالت بصری خطّی
|-
|  <code dir="ltr">^v</code> || ورود به حالت بصری بلوکی
|-
|}

----

=== برش و جای‌گذاری ===
{| class="wikitable sortable"
! class="unsortable"| میانبر
! class="unsortable"| کاربرد
|-
|  <code>y</code> || فرستادن متن انتخابی به حافظه (yank)
|-
|  <code>yw</code> || فرستادن واژهٔ جاری به حافظه (yank word)
|-
|  <code>y3w</code> || فرستادن ۳ واژه از واژهٔ جاری به حافظه (yank 3 words)
|-
|  <code>y10w</code> || فرستادن ۱۰ واژه از واژهٔ جاری به حافظه (yank 10 words)
|-
|  <code>yW</code> || فرستادن واژهٔ کامل جاری به حافظه (yank Word)
|-
|  <code>y3W</code> || فرستادن ۳ واژهٔ کامل از واژهٔ کامل جاری به حافظه (yank 3 Words)
|-
|  <code>yy</code> || فرستادن خط جاری به حافظه
|-
|  <code>y3y</code> || فرستادن ۳ خط از خط جاری مکان‌نما به حافظه
|-
|
|-
|  <code>x</code> || حذف نویسهٔ زیر مکان‌نما و فرستادن به حافظه
|-
|  <code>dw</code> || حذف یک واژه و فرستادن به حافظه (delete word)
|-
|  <code>d3w</code> || حذف ۳ واژه و فرستادن به حافظه (delete 3 words)
|-
|  <code>d10w</code> || حذف ۱۰ واژه و فرستادن به حافظه (delete 10 words)
|-
|  <code>dW</code> || حذف یک واژهٔ کامل و فرستادن به حافظه (delete Word)
|-
|  <code>d3W</code> || حذف ۳ واژهٔ کامل و فرستادن به حافظه (delete 3 Words)
|-
|  <code>dd</code> || حذف یک خط و فرستادن به حافظه
|-
|  <code>d3d</code> || حذف ۳ خط و فرستادن به حافظه
|-
|
|-
|  <code>d0</code> || حذف تا ابتدای خط و فرستادن به حافظه
|-
|  <code>^d</code> || حذف تا نخستین نویسهٔ خط و فرستادن به حافظه
|-
|  <code>$d</code> || حذف تا انتخای خط و فرستادن به حافظه
|-
|  <code>dG</code> || حذف تا آخرین خط پرونده و فرستادن به حافظه
|-
|  <code>d20G</code> || حدف تا خط شمارهٔ ۲۰ و فرستادن به حافظه
|-
|
|-
|  <code>p</code> || جای‌گذاری از حافظه پس از مکان‌نما
|-
|  <code>P</code> || جای‌گذاری از حافظه پیش از مکان‌نما
|-
|}

----

=== جست‌وجو و ایجاد تغییر متن===
{| class="wikitable sortable"
! class="unsortable"| میانبر
! class="unsortable"| کاربرد
|-
|  <code>*</code> || جست‌وجو برای واژهٔ زیر مکان نما به پیش
|-
|  <code>#</code> || جست‌وجو برای واژهٔ زیر مکان نما به پس
|-
|  <code>/</code> || جست‌وجوی سریع متن دلخواه در میانگیر
|-
|  <code>n</code> || رفتن به یافتهٔ پسین (next)
|-
|  <code>N</code> || رفتن به یافتهٔ پیشین
|-
|  <code dir="ltr">:s/old/new/g</code> || جایگزینی واژه در خط جاری
|-
|  <code dir="ltr">:%s/old/new/g</code> || جایگزینی واژه در تمام میانگیر
|-
|  <code dir="ltr">:%s/old/new/gc</code> || جایگزینی واژه در تمام میانگیر، با تأیید
|-
|}

----

=== ویرایش ===
{| class="wikitable sortable"
! class="unsortable"| میانبر
! class="unsortable"| کاربرد
|-
|  <code>u</code> || برگردان (undo)
|-
|  <code dir="ltr">^r</code> || از نو (redo)
|-
|  <code>r</code> || جایگزینی تک‌نویسهٔ زیر مکان‌نما (replace)
|-
|  <code>J</code> || آوردن خطّ زیرین به انتهای خطّ جاری (Join)
|-
|  <code>cw</code> || تعویض واژهٔ جاری (change word)
|-
|  <code>c3w</code> || تعویض ۳ واژه از واژهٔ جاری (change 3 words)
|-
|  <code>cW</code> || تعویض واژهٔ جاری (change Word)
|-
|  <code>cc</code> || تعویض خط جاری
|-
|  <code>c0</code> || تعویض تا ابتدای خط جاری
|-
|  <code>c20G</code> || تعویض تا خط شمارهٔ ۲۰
|-
|  <code>.</code> || تکرار دستور پیشین
|-
|}

----

=== ذخیره و خروج ===
{| class="wikitable sortable"
! class="unsortable"| میانبر
! class="unsortable"| کاربرد
|-
|  <code dir="ltr">:w</code> || نوشتن در پرونده (write)
|-
|  <code dir="ltr">:wq</code> || ذخیره و خروج (write quit)
|-
|  <code dir="ltr">ZZ</code> || ذخیره و خروج (write quit)
|-
|  <code dir="ltr">:qall</code> || خروج از همهٔ میانگیرها
|-
|  <code dir="ltr">:q!</code> || خروج بدون ذخیره (quit)
|-
|  <code dir="ltr">:e!</code> || بار کردن دوبارهٔ میانگیر
|-
|}

== دیگر ویژگی‌ها ==

=== پشتیبانی از موشی ===
برای پشتیبانی از [[Mouse|موشی]]، از دستور زیر استفاده کنید:

{{bc|
:set mouse{{=}}a
}}

=== پشتیبانی فارسی ===
برای پشتیبانی از زبان‌های دوجهته در ویم، از دستور زیر استفاده کنید:
{{bc|:set termbidi}}

=== اجرای برنامه‌های پوسته ===
ویم می‌تواند برنامه‌های [[پوسته]] را درون خودش و بدون بسته شدن اجرا کند.

{{bc|
:! ls
:! /usr/bin/bash
}}

=== ذخیرهٔ پرونده با sudo ===
زمانی که یک پرونده با دسترسی‌های محدود(برای نمونه   {{ic| /etc/apt/sources.list.d/system.sources}}) را با کاربر معمولی ویرایش کنید امکان ذخیرهٔ آن نیست.

می‌توان با اجرای فرمان زیر و با به کارگیری sudo پرونده را ذخیره کرد.

{{bc|
:w !sudo tee %
}}

=== جابه‌جایی بین میانگیر‌ها===
برای جا به‌جایی بین میانگیرها کلیدهای <code>ctrl + w</code> را می‌زنیم.
برای تغییر مکان میانگیر نخست با <code>ctrl + w</code> یک میانگیر را فعال می‌کنیم و با کلید <code>shift + hjlk</code> مکان میانگیر را تغییر می‌دهیم.

=== شبیه‌ساز پایانه ===
می‌توانید در ویم [[شبیه‌ساز پایانه]] را اجرا کند.
{{bc|
:below term
}}

چند کلید میانبر در این حالت

* جابه جایی بین میانگیرها با کلید ترکیبی <code>ctrl + w</code>
* فعال سازی اسکرول با <code>ctrl + w</code> و <code>shift + n</code> 
* خروج با فشردن i

== تنظیمات ویم ==
تنظیمات ویم در پروندهٔ {{ic|.vimrc}} در خانه ذخیره می‌شود. 

با فرمان زیر پرونده را ایجاد یا باز کنید و تنظیمات خود را در آن قرار دهید. 
{{bc|$ vim ~/.vimrc}}

{{نکته| در فایل vimrc. نباید : را در شروع تنظیم قرار داد. }}


=== نمونه ===
پروندهٔ زیر یک نمونه از vimrc. است.

== ویم در مرورگر ==
 

با نصب افزونهٔ '''vim-vixen''' میانبرهای ویم را در فایرفاکس استفاده کنید.

[https://addons.mozilla.org/en-US/firefox/addon/vim-vixen پیوند به افزونهٔ vim-vixen ]

== آموزش ==
برای آموزش  کار با ویم از {{ic|vimtutor}} که به همراه ویم نصب شده است، استفاده کنید.
{{bc|$ vimtutor}}


== پیوند به بیرون ==
[https://vim.rtorr.com خلاصه دستورهای ویم ]

[https://amirsamimi.ir/vim ویدیوهای آموزش فارسی ویم]

[https://jadi.net/2020/05/vim-prat-3 ادیتور ویم برای برنامه نویسی]

[https://vim-bootstrap.com تولید vimrc]

[https://vimawesome.com فهرستی جالب از افزونه‌های ویم]

[[رده:ویرایشگر متن]]