نسخهٔ ‏۲۱ آذر ۱۳۹۴، ساعت ۱۲:۴۶

نام‌وارهٔ مینیکس

مینیکس (در انگلیسی Minix برگرفته از ترکیب دو واژهٔ Mini و Unix) یک سیستم‌عامل شبه یونیکس است که اولین‌بار توسط اندرو تنن‌باوم در سال ۱۹۸۷ برای اهداف آموزشی برنامه‌نویسی شد.معماری نرم‌افزار مینیکس بر پایهٔ طراحی به صورت ریزهسته می‌باشد که پس‌از توسعهٔ آن، هستهٔ لینوکس با الهام از مینیکس به‌وجود آمد.

پیشینه

هستهٔ مینیکس اولین‌بار توسط اندرو تنن‌باوم در سال ۱۹۸۷ در دانشگاه Vrije Universiteit آمستردام هلند به‌عنوان یک مثال طراحی برای پوشش اهداف و اصولی که در کتابش به نام طراحی و اجرای سیستم‌عامل‌ها بدان‌ها اشاره کرده‌بود منتشر شد.

مینیکس۱

هستهٔ مینیکس در ابتدا شامل ۱۲۰۰۰ خط کد به زبان سی می‌شد که در مینیکس۱ برای اجرا بر روی ریزکامپیوترها طراحی و ساخته شده بود.

مینیکس۱.۵

با انتشار مینیکس ۱.۵ در سال ۱۹۹۱ به‌خاطر سازگاری هستهٔ آن با معماری تراشه‌های Motorola ۶۸۰۰۰ و SPARC، رایانه‌های مجهز به موشی هم موفق به اجرای مینیکس شدند که باعث محبوبیت این سیستم‌عامل در میان برنامه‌نویسان و طراحان گردید.

مینیکس۲

مینیکس۲ در سال ۱۹۹۷ پس از معرفی معماری جدید X۸۶ اینتل انتشار یافت.

بعدها مینیکس۲ به استاندارد پوزیکس اضافه شد و پشتیبانی برای تراشه‌های ۳۸۶ و دیگر تراشه‌های مبتنی بر پردازش ۳۲بیتی را فراهم آورد و با جایگزین کردن پروتکل شبکهٔ سیستم‌عامل آمیب که در نسخه ۱٫۵ مینیکس استفاده شده بود با مجموعه پروتکل اینترنتی قدمی رو به جلو برداشت. هرچند سازگاری مینیکس ۲.۰.۲ با ایستگاه‌های کاری به‌صورت رسمی در مستندات قید نشده بود، ولی این سیستم‌عامل بر روی ایستگاه‌های کاری ISICAD Prisma ۷۰۰ به خوبی کار می‌کرد و همچنین بر روی کامپیوترهای جیبی ساخت شرکت HP توسعه داده شد.

مینیکس۳

مینیکس ۳، به‌صورت رسمی توسط اندرو تنن‌باوم در ۲۴ اکتبر ۲۰۰۵، هنگام سخنرانی در انجمن ماشین‌های محاسب معرفی گردید. اگرچه هنوز این نسخه به عنوان مثالی برای کامل کردن کتاب اندرو تنن‌باوم دربارهٔ ساختار سیستم‌عامل‌ها به‌کار می‌رود ولی هدف از معرفی این نسخه، ایجاد یک سیستم‌عامل پایدار و جدی برای سامانه‌هایی با منابع محدود با نرم‌افزارهایی با قابلیت‌های سطح بالا بود. مینیکس۳، قابلیت اجرا از روی دیسک زنده بدون نیاز به نصب برروی دیسک سخت را داراست.

مینیکس و هستهٔ لینوکس

اگرچه نکات حرفه‌ای که در طراحی مینیکس به‌کار رفته بود تاثیر بسیار زیادی در به‌وجود آمدن هستهٔ لینوکس داشت، با این‌حال تفاوت زیادی بین این دو سیستم‌عامل وجود دارد. لینوس توروالدز در ایجاد هستهٔ لینوکس، معماری یکپارچه را مدنظر خود قرار داد اما در مینیکس از معماری ریزهسته استفاده شده بود. بعدها در مناظرهٔ ماه می سال ۲۰۰۶ که بین اندرو تنن‌باوم و لینوس توروالدز شکل گرفت، اندرو، طراحی هستهٔ یکپارچه برای لینوکس را بزرگترین اشتباه در طراحی هستهٔ سیستم‌عامل گنو/لینوکس عنوان کرد.

مجوز

در شروع کار توسعهٔ مینیکس، قیمت آن در مقابل سیستم‌عامل‌های موجود در بازار بسیار ارزان بود (۶۹ دلار). با وجود اینکه اندرو خواستار قابل دسترس بودن سیستم‌عاملش برای همهٔ دانش‌آموزان بود، اما این امکان به‌دلیل مخالفت ناشر کتاب این سیستم‌عامل‌ ممکن نشد؛ و در نهایت پس از مذاکره با ناشر کتاب، این سیستم‌عامل‌ با مجوزی محدود کننده و بدون کدمنبع به همراه کتاب در دسترس خریداران قرار گرفت. با معرفی شدن سیستم‌عامل‌های آزاد و متن‌باز مانند گنو/لینوکس و BSD، بسیاری از کاربران مینیکس را ترک کردند و به این‌گونه سیستم‌عامل‌ها پیوستند. در نهایت ماه آوریل سال ۲۰۰۰ میلادی، مینیکس نیز رسماً به جرگهٔ نرم‌افزارهای آزاد و متن‌باز پیوست اما به دلیل دیرهنگام بودن این تغییر، این سیستم‌عامل که روزی علاقه‌مندان زیادی داشت امکان رقابت خود را تاحد زیادی از دست داد؛ و تنها توانست در بین دانش‌آموزان و علاقه‌مندان خاص مطرح بماند.