نرم‌افزار آزاد: تفاوت بین نسخه‌ها
جز (افزودن رده) |
|||
| (۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | '''نرم‌افزار آزاد''' [[Software|نرم‌افزاری]] است که در آن، کاربر نرم‌افزار را کنترل می‌کند، نه نرم‌افزار کاربر را. | + | '''نرم‌افزار آزاد''' (به انگلیسی: Free Software) [[Software|نرم‌افزاری]] است که در آن، کاربر نرم‌افزار را کنترل می‌کند، نه نرم‌افزار کاربر را. |
| + | |||
| + | به نرم‌افزاری که آزاد نباشد، [[proprietary Software|نرم‌افزار مالکیتی]] می‌گویند. | ||
| + | |||
| + | کلمه Free در نرم‌افزار آزاد به معنای آزاد است نه رایگان، | ||
| + | مشابه واژهٔ آزادی در آزادی بیان(Freedom of Speech). | ||
= تعریف = | = تعریف = | ||
| − | هر نرم‌افزاری که ۴ آزادی زیر را فراهم کند، نرم‌افزار آزاد است: | + | هر نرم‌افزاری که ۴ آزادی زیر را برای کاربران رایانه فراهم کند، نرم‌افزار آزاد است: |
* آزادی ۰: آزادی اجرای نرم‌افزار به هر منظوری | * آزادی ۰: آزادی اجرای نرم‌افزار به هر منظوری | ||
* آزادی ۱: آزادی مطالعه و بررسی چگونگی عملکرد برنامه و تغییر آن برای نیاز خود | * آزادی ۱: آزادی مطالعه و بررسی چگونگی عملکرد برنامه و تغییر آن برای نیاز خود | ||
| سطر ۸: | سطر ۱۳: | ||
* آزادی ۳: آزادی ایجاد تغییر در نرم‌افزار و بازتوزیع نگارش‌های تغییر یافته | * آزادی ۳: آزادی ایجاد تغییر در نرم‌افزار و بازتوزیع نگارش‌های تغییر یافته | ||
| − | = | + | = استفادهٔ تجاری = |
| − | نرم‌افزار آزاد به معنای «غیر تجاری» نیست. یک نرم‌افزار آزاد باید برای | + | نرم‌افزار آزاد به معنای «غیر تجاری» نیست. یک نرم‌افزار آزاد باید برای استفادهٔ تجاری، توسعهٔ تجاری، و توزیع تجاری در دسترس باشد. توسعهٔ تجاری نرم‌افزار آزاد نه‌تنها غیرمعمول نیست، بلکه بسیار مهم نیز هست. بنابراین شما ممکن است پولی پرداخت کرده باشید تا رونوشت‌هایی از نرم‌افزار آزاد را به‌دست آورید یا آن‌ها را بدون پرداخت هزینه بدست آورده باشید. ولی صرف‌نظر از این‌ها، همیشه این آزادی را دارید تا نرم‌افزار را بازتوزیع کرده، تغییر دهید و یا حتا رونوشت‌هایی از آن را بفروشید. |
| + | |||
| + | = تاریخچه = | ||
| + | |||
= کپی‌لفت = | = کپی‌لفت = | ||
| − | در [[GNU Project| | + | در [[GNU Project|پروژهٔ گنو]] از [[Copyleft|کپی‌لفت]] برای حفاظت قانونی از این آزادی‌ها استفاده می‌شود، ولی نرم‌افزارهای آزاد غیر کپی‌لفت نیز وجود دارند. دلایل مهمی برای این که چرا بهتر است از کپی‌لفت استفاده شود وجود دارند، ولی اگر نرم‌افزار آزادی کپی‌لفت نباشد هم هم‌چنان می‌توان از آن استفاده کرد. |
= فراتر از نرم‌افزار آزاد = | = فراتر از نرم‌افزار آزاد = | ||
| سطر ۱۹: | سطر ۲۷: | ||
هر فعالیتی می‌تواند آزاد باشد، همانطور که تعریف نرم‌افزار آزاد برای تعریف فعالیت‌های فرهنگی آزاد نیز بسط داده شده است. | هر فعالیتی می‌تواند آزاد باشد، همانطور که تعریف نرم‌افزار آزاد برای تعریف فعالیت‌های فرهنگی آزاد نیز بسط داده شده است. | ||
| − | = | + | = اوپن‌سورس = |
| − | گروه دیگری استفاده از عبارت [[Open Source| | + | گروه دیگری استفاده از عبارت [[Open Source|اوپن‌سورس]] را برای رساندن مفهومی نزدیک به (و نه دقیقاً) نرم‌افزار آزاد شروع کرده‌اند. بهانهٔ این گروه برای انجام این کار، امکان اشتباه در برداشت از واژهٔ Free در انگلیسی بود؛ هرچند در نهایت خود این واژه نیز به قدری دارای ابهام بود که این گروه مجبور به ارائه سندی ۱۲بندی برای تعریف آن شدند. |
| + | |||
| + | |||
| + | == در زبان فارسی == | ||
| + | با این حال، نظر به نبود چنین مشکلی در زبان فارسی، دلیلی برای استفاده از عبارت‌های دیگر وجود ندارد و ما عبارت «نرم‌افزار آزاد» را ترجیح می‌دهیم؛ زیرا به محض شنیدن، آزادی را به ذهن می‌آورد. | ||
| + | |||
| + | واژهٔ «اوپن» در زبان فارسی هیچ‌گاه به آزادی منسوب نمی‌شود. | ||
[[رده:تعاریف]] | [[رده:تعاریف]] | ||
[[رده:گنو]] | [[رده:گنو]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۲ شهریور ۱۴۰۲، ساعت ۲۱:۰۷
نرم‌افزار آزاد (به انگلیسی: Free Software) نرم‌افزاری است که در آن، کاربر نرم‌افزار را کنترل می‌کند، نه نرم‌افزار کاربر را.
به نرم‌افزاری که آزاد نباشد، نرم‌افزار مالکیتی می‌گویند.
کلمه Free در نرم‌افزار آزاد به معنای آزاد است نه رایگان، مشابه واژهٔ آزادی در آزادی بیان(Freedom of Speech).
محتویات
تعریف
هر نرم‌افزاری که ۴ آزادی زیر را برای کاربران رایانه فراهم کند، نرم‌افزار آزاد است:
- آزادی ۰: آزادی اجرای نرم‌افزار به هر منظوری
- آزادی ۱: آزادی مطالعه و بررسی چگونگی عملکرد برنامه و تغییر آن برای نیاز خود
- آزادی ۲: آزادی بازتوزیع نرم‌افزار، برای کمک به دیگران
- آزادی ۳: آزادی ایجاد تغییر در نرم‌افزار و بازتوزیع نگارش‌های تغییر یافته
استفادهٔ تجاری
نرم‌افزار آزاد به معنای «غیر تجاری» نیست. یک نرم‌افزار آزاد باید برای استفادهٔ تجاری، توسعهٔ تجاری، و توزیع تجاری در دسترس باشد. توسعهٔ تجاری نرم‌افزار آزاد نه‌تنها غیرمعمول نیست، بلکه بسیار مهم نیز هست. بنابراین شما ممکن است پولی پرداخت کرده باشید تا رونوشت‌هایی از نرم‌افزار آزاد را به‌دست آورید یا آن‌ها را بدون پرداخت هزینه بدست آورده باشید. ولی صرف‌نظر از این‌ها، همیشه این آزادی را دارید تا نرم‌افزار را بازتوزیع کرده، تغییر دهید و یا حتا رونوشت‌هایی از آن را بفروشید.
تاریخچه
کپی‌لفت
در پروژهٔ گنو از کپی‌لفت برای حفاظت قانونی از این آزادی‌ها استفاده می‌شود، ولی نرم‌افزارهای آزاد غیر کپی‌لفت نیز وجود دارند. دلایل مهمی برای این که چرا بهتر است از کپی‌لفت استفاده شود وجود دارند، ولی اگر نرم‌افزار آزادی کپی‌لفت نباشد هم هم‌چنان می‌توان از آن استفاده کرد.
فراتر از نرم‌افزار آزاد
به همان دلایلی که نرم‌افزار باید آزاد باشد، و در عین حال به خاطر اینکه راهنماها جزئی از نرم‌افزارها هستند، راهنمای نرم‌افزارها نیز باید آزاد باشند. این استدلال در مورد دیگر فعالیت‌هایی که منجر به تولید نتایج کاربردی می‌شوند نیز منطقی به نظر می‌رسد. به عبارت بهتر، فعالیت‌هایی که دانش کاربردی ایجاد می‌کنند، مثل فعالیت‌های آموزشی یا مورد ارجاع. ویکی‌پدیا بهترین نمونه شناخته‌شده است.
هر فعالیتی می‌تواند آزاد باشد، همانطور که تعریف نرم‌افزار آزاد برای تعریف فعالیت‌های فرهنگی آزاد نیز بسط داده شده است.
اوپن‌سورس
گروه دیگری استفاده از عبارت اوپن‌سورس را برای رساندن مفهومی نزدیک به (و نه دقیقاً) نرم‌افزار آزاد شروع کرده‌اند. بهانهٔ این گروه برای انجام این کار، امکان اشتباه در برداشت از واژهٔ Free در انگلیسی بود؛ هرچند در نهایت خود این واژه نیز به قدری دارای ابهام بود که این گروه مجبور به ارائه سندی ۱۲بندی برای تعریف آن شدند.
در زبان فارسی
با این حال، نظر به نبود چنین مشکلی در زبان فارسی، دلیلی برای استفاده از عبارت‌های دیگر وجود ندارد و ما عبارت «نرم‌افزار آزاد» را ترجیح می‌دهیم؛ زیرا به محض شنیدن، آزادی را به ذهن می‌آورد.
واژهٔ «اوپن» در زبان فارسی هیچ‌گاه به آزادی منسوب نمی‌شود.
