نرمافزار آزاد
نرمافزار آزاد نرمافزاری است که در آن، کاربر نرمافزار را کنترل میکند، نه نرمافزار کاربر را.
تعریف
هر نرمافزاری که ۴ آزادی زیر را فراهم کند، نرمافزار آزاد است:
- آزادی ۰: آزادی اجرای نرمافزار به هر منظوری
- آزادی ۱: آزادی مطالعه و بررسی چگونگی عملکرد برنامه و تغییر آن برای نیاز خود
- آزادی ۲: آزادی بازتوزیع نرمافزار، برای کمک به دیگران
- آزادی ۳: آزادی ایجاد تغییر در نرمافزار و بازتوزیع نگارشهای تغییر یافته
استفادهی تجاری
نرمافزار آزاد به معنای «غیر تجاری» نیست. یک نرمافزار آزاد باید برای استفادهی تجاری، توسعهی تجاری، و توزیع تجاری در دسترس باشد. توسعهی تجاری نرمافزار آزاد نهتنها غیرمعمول نیست، بلکه بسیار مهم نیز هست. بنابراین شما ممکن است پولی پرداخت کرده باشید تا رونوشتهایی از نرمافزار آزاد را بهدست آورید یا آنها را بدون پرداخت هزینه بدست آورده باشید. ولی صرفنظر از اینها، همیشه این آزادی را دارید تا نرمافزار را بازتوزیع کرده، تغییر دهید و یا حتا رونوشتهایی از آن را بفروشید.
کپیلفت
در پروژهی گنو از کپیلفت برای حفاظت قانونی از این آزادیها استفاده میشود، ولی نرمافزارهای آزاد غیر کپیلفت نیز وجود دارند. دلایل مهمی برای این که چرا بهتر است از کپیلفت استفاده شود وجود دارند، ولی اگر نرمافزار آزادی کپیلفت نباشد هم همچنان میتوان از آن استفاده کرد.
فراتر از نرمافزار آزاد
به همان دلایلی که نرمافزار باید آزاد باشد، و در عین حال به خاطر اینکه راهنماها جزئی از نرمافزارها هستند، راهنمای نرمافزارها نیز باید آزاد باشند. این استدلال در مورد دیگر فعالیتهایی که منجر به تولید نتایج کاربردی میشوند نیز منطقی به نظر میرسد. به عبارت بهتر، فعالیتهایی که دانش کاربردی ایجاد میکنند، مثل فعالیتهای آموزشی یا مورد ارجاع. ویکیپدیا بهترین نمونه شناختهشده است.
هر فعالیتی میتواند آزاد باشد، همانطور که تعریف نرمافزار آزاد برای تعریف فعالیتهای فرهنگی آزاد نیز بسط داده شده است.
متنباز
گروه دیگری استفاده از عبارت متنباز را برای رساندن مفهومی نزدیک به (و نه دقیقا) نرمافزار آزاد شروع کردهاند. ما عبارت «نرمافزار آزاد» را ترجیح میدهیم، زیرا به محض شنیدن، آزادی را به ذهن میآورد. واژهی «باز» هیچگاه به آزادی منسوب نمیشود.