اوبونتو
اوبونتو (به انگلیسی Ubuntu) (تلفّظ: /ooboontoo/) یک توزیع از سیستم‌عاملی به نام گنو با کرنلی به نام لینوکس است که به دست جامعهٔ کاربری‌اش برای بن‌سازه‌های مختلفی چون رایانه‌های شخصی، کارسازها، تلفن‌های همراه، رایانک‌ها و اینترنت چیزها توسعه داده می‌شود.
اوبونتو برای آسان کردن کاربرد سیستم‌عامل گنو/لینوکس و نرم‌افزار آزاد برای همهٔ اقشار جامعه تلاش می‌کند.
نام‌گذاری
اوبونتو فلسفهٔ اخلاق، با تمرکز بر تعلّقات و روابط مردم با یک‌دیگر است. این واژه مربوط به زبان بانتو است که در جنوب افریقا رایج است. اوبونتو یک مفهوم کلاسیک آفریقایی است که معادل فارسی آن را می‌توان در این شعر سعدی یافت: بنی آدم اعضای یک پیکرند، که در آفرینش ز یک گوهرند.
یک فعّال صلح افریقایی اوبونتو را این چنین ترجمه می‌کند: «چیزی که من هستم، به سبب چیزی است كه همهٔ ما هستیم».
نلسون ماندلا، اوبونتو را چنین توضیح داده است: «یک جنبه از جنبه‌های اوبونتو این است که مثلاً اگر مسافری در روستایی توقّف کرد، لازم نیست درخواست غذا یا آب دهد. هنگام توقَف، مردم به او غذا داده و او را سرگرم می‌کنند. اوبونتو به این معنا نیست که مردم نباید به دنبال ثروت باشند، بلکه به این نکته توجّه دارد که آیا می‌خواهید این کار را به قصد بهبود جامعه انجام دهید یا خیر».
این معنا، چراغ راه اوبونتو و پدید آورندهٔ شعار و فلسفهٔ این توزیع است.
فلسفه
اوبونتو بر این باور است که نرم‌افزار باید آزاد و در اختیار همگان باشد. بنابراین هر کاربر رایانه:
- باید آزادی بارگیری، اجرا، رونوشت، توزیع، مطالعه، هم‌رسانی، تغییر و بهبود نرم‌افزارش را برای هر منظوری، بدون پرداخت هزینه‌ٔ اجباری پروانه داشته باشد.
- باید بتواند نرم‌افزارش را به زبان دلخواه خود استفاده کند.
- باید بتواند بدون توجّه به ناتوانی‌اش، از همهٔ نرم‌افزارها استفاده کند.
این فلسفه در نرم‌افزارهای تولیدی اوبونتو، شیوهٔ توزیع آن‌ها و پروانه‌های آن‌ها وجود دارد.
تاریخچه
در سال ۲۰۰۴ کارسازها در مالکیت تام گنو/لینوکس بودند. ولی مارک شاتل ورث، یکی از توسعه‌دهندگان توزیع گنو/لینوکس دبیان بر این باور بود که نرم‌افزار آزاد باید جزیی از زندگی روزانه‌‌ی همهٔ کاربران رایانه باشد. به همین منظور، تصمیم گرفت گروهی از بهترین توسعه‌دهندگان دبیان را برای ساخت توزیعی مبتنی بر دبیان، ولی آسان برای استفادهٔ مردم عادی از گنو/لینوکس به عنوان میزکار، گرد هم آورد.
در سال ۲۰۰۵، شاتلورث و شرکت تازه ساختش به نام کنونیکال، ایجاد بنیاد اوبونتو با ده میلیون دلار سرمایهٔ نخستین را اعلام می‌کنند. هدف این بنیاد، اطمینان از پشتیبانی و توسعهٔ نگارشهای بعدی اوبونتو است.
انتشارهای اوبونتو
انتشارهای اوبونتو به صورت منظّم، هر شش ماه یک بار در ماه‌های اپریل و اکتبر هر سال ارائه می‌شوند. تمام انتشارهای اوبونتو نگارش نهایی و پایدار بوده و به این منظور طرّاحی شده که یک توزیع کامل و بدون نقص را برای کاربر نهایی فراهم کند. نگارشهای آزمایشی برای هر انتشار از ماه‌ها پیش از ارائهٔ رسمی آن انتشار توسّط توسعه‌دهندگان و داوطلبان بررسی و امتحان شده و مشکلات احتمالی آن‌ها گزارش و رفع می‌شوند. هر دو سال یک بار، انتشاری که در ماه اپریل ارائه می‌شود، دارای پشتیبانی طولانی مدّت است. هر انتشار عادی اوبونتو تا ۹ ماه پشتیبانی رایگان دارد، در حالی که انتشارهای با پشتیبانی طولانی مدّت تا ۵ سال پشتیبانی رایگان دارند. پیش از اتمام زمان پشتیبانی هر انتشار، باید به انتشار بعدی به‌روز رسانی کرد. به‌روز رسانی‌ها می‌تواند از انتشارهای عادی به انتشار عادی بعدی و یا از انتشارهای با پشتیبانی طولانی مدّت، به انتشار عادی یا انتشار با پشتیبانی طولانی مدّت بعدی انجام شود.
اوبونتو هیچ‌گونه انتشار تجاری یا حرفه‌ای جدایی ندارد. همهٔ انتشارهای اوبونتو که رایگان هستند، حرفه‌ای بوده و پشتیبانی تجاری آن توسّط کنونیکال یا هر شرکت دیگری قابل ارائه است.
سیاست
با وجود سرمایه‌گذاری‌‌های کنونیکال در اوبونتو، این توزیع و سیاست‌های آن به هیچ عنوان وابسته به این شرکت نیست. تیم اوبونتو از داوطلبانی در سراسر جهان تشکیل شده است که در قالب جامعهٔ کاربری، مسئولیت‌های بخش‌های حیاتی این پروژه را برعهده گرفته‌اند. کنونیکال و دیگر شرکت‌ها تنها به این داوطلبان کمک می‌کنند تا نتایج تلاش‌هایشان، در کلاس جهانی عرضه و معرّفی شود.
اوبونتوی امروز
اوبونتو امروزه در ۷ طعم منتشر می‌شود و ده‌ها مشتق مهم دارد. هم‌چنین ویرایش‌هایی برای کارسازها، ابرها، تلویزیون‌ها و… که جملگی در زیرساخت مشترکند و اوبونتو را تبدیل به بن‌سازه‌ای خاص برای تقریباً همهٔ موارد کرده‌اند.
توزیع اوبونتو و راه‌کارهای نوآورانه‌ای چون اوبونتو برای اندروید، دنیای تلفن‌های همراه را به یک‌پارچگی نزدیک‌تر کرده است. در دنیای رایانش ابری، اوبونتو توزیع مرجع بسیاری از پروژه‌ها مانند اوپن‌استک است و محبوب‌ترین توزیع در دیگر زیرساخت‌ها مانند آمازون است. اوبونتو روی رایانه‌هایی از دل، اچ‌پی، اسوز، لنوو و دیگر تولیدکنندگان جهانی از پیش نصب شده است.
به لطف زیرساخت مشترک، توسعه‌دهندگان می‌توانند روی رایانهٔ خود کار کرده و بدون هیچ مشکلی، برنامه‌های خود را روی دیگر جاها، از ابرها گرفته تا گوشی‌های تلفن همراه ببرند.
